Succesvolle dialoogdag hippotherapie 10/04/2017 12:13 6 min

Op 30 maart 2017 organiseerde PaardenPunt Vlaanderen, in samenwerking met de Arteveldehogeschool, Vives en de Cel mens en Paard, een dialoogdag rond hippotherapie. Dit thema staat al even op de agenda van de paardensector. In het memorandum “beleid paardenhouderij 2014 -2019” werd bijvoorbeeld reeds een specifiek actiepunt opgenomen: “Professioneel uitgewerkte hippotherapie vormt een verrijking in de welzijns- en gezondheidszorg en moet daar een plaats krijgen”.
Intussen is de hippotherapie aan het boomen. Het enthousiasme rond deze dialoogdag was dan ook groot, zowel vanuit de opleidingen, als vanuit de Vlaamse overheid (bv. opstelling beroepskwalificatiedossier - BKD), het Fonds Lode Verbeeck (financiële ondersteuning), de mutualiteiten het werkveld (professioneel opgeleide hippotherapeuten en zorginstellingen).

Een koepel voor de hippotherapie: De Cel Mens en Paard als eerste stap

Vanuit Hogeschool Vives werd de Cel Mens en Paard opgericht. Deze Cel stelde zich open voor alle in Vlaanderen actieve hippotherapeuten en equicoaches. Er werd reeds gewerkt aan een inventarisatie van de Vlaamse hippotherapie en definities van de onderscheiden vormen van hippotherapie en equicoaching. Deze vormen een eerste aanzet voor het uitwerken van een beroepskwalificatiedossier (BKD).
De deelnemers aan de dialoogdag waren het eens dat er nood is aan een zelfstandige koepelorganisatie. Met deze koepel kan dan gewerkt worden aan een beroepskwalificatie, de opleidingen, een kwaliteitslabel, bundelen van wetenschappelijk onderzoek, bevorderen van de bekendheid, samenwerking met mutualiteiten in functie van terugbetaling, kwalitatief wetenschappelijk onderzoek naar de efffecten van Equine Assisted Therapy (EAT), reglementering als beroep in de geestelijke gezondheidszorg, kwaliteitsborging, …

Vlaamse opleidingen voor hippotherapie en equicoaching

Vier opleidingen stelden zich voor:

1. De Arteveldehogeschool die een postgraduaat hippotherapie aanbiedt: De postgraduaatopleiding “Therapie met assistentie van paarden” richt zich tot professionele werkers in de gezondheidszorg en welzijnszorg die het paard complementair willen inschakelen in hun therapeutisch, orthopedagogisch, psychologisch en/of psychosociaal werk. Kinesitherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten, psychomotorische therapeuten, pedagogen, psychologen, psychotherapeuten, psychiatrische verpleegkundigen, orthopedagogen, opvoeders, maatschappelijk werkers, leraren buitengewoon onderwijs ... kunnen werkvormen uit de hippotherapie gebruiken binnen hun hulp- en dienstverlening aan personen met een beperking of probleem. Deze opleiding loopt over twee jaar.
2. EAGALA (Equine Assisted Growth and Learning Association): Dit is een van oorsprong Amerikaanse organisatie die zich inzet voor de ontwikkeling en professionalisering van de therapie en coaching met behulp van paarden. Eagala biedt om de twee jaar een vorming aan voor een dertigtal deelnemers.
3. Hogeschool Vives biedt een postgraduaat equicoaching aan. Kandidaten voor het postgraduaatsgetuigschrift hebben minimum een bachelordiploma uit een opleiding hoger onderwijs. Kandidaten met een menswetenschappelijke vooropleiding worden beschouwd een goede basis te hebben voor deze opleiding. Ook kandidaten met een andere voorgeschiedenis maar met een affiniteit voor mens – mens en mens – dier – interactie, kunnen na een intakegesprek toegelaten worden tot de opleiding. Tijdens de opleiding wordt kennis over coachingstechnieken aangevuld met een gedegen kennis over het paard als partner in het coachingsproces.
4. HorSense geeft een opleiding over twee jaar ‘Coachen van mensen met behulp van paarden’ met de methode ‘Paard als Spiegel’. Deze opleiding is als postgraduaat opleiding geaccrediteerd door de hogeschool Howest (Hogeschool West-Vlaanderen). Er wordt minstens een bachelor diploma vereist als vooropleiding.

Nood aan een BeroepsKwalificatieDossier (BKD)

In een BKD wordt beschreven wat iemand moet kennen en kunnen om een bepaald beroep uit te oefenen. Het opstellen van een BKD is de eerste stap in de procedure tot erkende beroepskwalificatie (BK). Eens het BKD opgesteld, dient het te worden gevalideerd. Valideren is nagaan of met het geheel aan competenties opgenomen in het dossier een beroep kan worden uitgeoefend en of het geheel aan competenties een arbeidsmarktrelevantie, maatschappelijke of culturele relevantie heeft. Na het valideren volgt het Inschalen. Dat is het toekennen van een niveau van de Vlaamse kwalificatiestructuur aan het beroepskwalificatiedossier. De laatste stap is het erkennen van een beroepskwalificatie door de Vlaamse regering. PaardenPunt Vlaanderen biedt hierbij ondersteuning, zoals bv. ook voor de hoefsmeden en manege- en pensionstaluitbaters.

Belangrijk is dat dit traject niet uitgaat van de opleidingen maar wel van het werkveld. Na de erkenning van de beroepskwalificatie wordt teruggekoppeld met de opleidingen. Naast opleidingen worden ook “elders verworven competenties” (EVC’s) in aanmerking genomen.

Financiële ondersteuning vanuit het Fonds Lode Verbeeck en de mutualiteiten

Het Fonds Lode Verbeeck bekroont professioneel onderbouwde projecten uit Vlaanderen, die bijdragen tot de uitbouw van hippotherapie voor kinderen of volwassenen. Projecten met een innoverend karakter, zowel qua doelgroep als methodiek, krijgen voorrang.

Via de mutualiteiten is onder strikte voorwaarden (een beperkte) terugbetaling van uitgaven voor hippotherapie mogelijk. Dit werd toegelicht door vertegenwoordigers van Recreas en de Christelijke Mutualiteit.

• Recreatief Aangepast Sporten vzw of kortweg Recreas vzw, partner van de Socialistische Mutualiteiten, is een door BLOSO erkende en gesubsidieerde recreatieve sportfederatie voor personen met een handicap. Recreas vzw overkoepelt en ondersteunt exclusieve G-sportclubs en geïntegreerde G-sportwerkingen. Zij biedt een waaier van laagdrempelige G-sportactiviteiten aan op lokaal, regionaal, provinciaal en Vlaams niveau (sportdagen, -tornooien, -kampen, bijscholingen en infosessies) om elke persoon met een handicap te laten genieten van sport, waarbij gezondheid en vriendschap centraal staan. Daarbij is er ook een pijler hippotherapie en aangepast paardrijden. Onder strikte voorwaarden is een terugbetaling van 120 € per jaar voorzien.
• De Christelijke Mutualiteit voorziet binnen 4 regio’s een terugbetaling van 3€ per beurt met een maximum van 20 beurten per jaar, mits je daartoe over een overeenkomst beschikt. Momenteel loopt een debat over de terugbetaling voor alternatieve geneeswijzen. De afloop daarvan zal bepalend zijn voor het al dan niet verder terugbetalen voor hippotherapie.

Inspiratie uit het buitenland: Tsjechië

In Tsjechië werd reeds in 1991 een overkoepelende organisatie voor hippotherapie opgericht. Die koepel werkte in 2009 standaarden en richtlijnen uit. Daarbij worden aan de hippotherapeuten en ook aan de paarden diploma’s uitgereikt. De hippotherapiecentra worden ingedeeld in 4 niveau’s. Een uitvoerend comité staat in voor controles.

Hippotherapie en equicoaching werkt op het terrein

Verschillende hippotherapeuten en equicoachen getuigden vanuit het werkveld over hun activiteiten met hippotherapie. Ze genoten vooropleidingen als maatschappelijk assistent, criminologie, kinesitherapie, psychologie, geneeskunde, orthopedagogie, lichamelijke opvoeding, … en aanvullende opleidingen bij EAGALA, Arteveldehogeschool en Vives. Een aantal mensen heeft zich ook nog bijgeschoold in het buitenland. Ze werken als zelfstandig hippotherapeut, of equicoach, al dan niet in bijberoep, sommigen in groepsverband in equitherapiecentra, maar ook in zorgboerderijen en ook in diverse zorginstellingen: opvangcentra voor mensen met een beperking, gemeenschapsinstellingen voor geplaatste minderjarigen, mensen met psychische problemen, kwetsbare jongeren, mensen met een burn out, … Iedereen is er van overtuigd dat hippotherapie en equicoaching werken. Het objectiveren van geboekte resultaten blijft een werkpunt. Het paard blijkt een heilzaam dier. In een instelling waar jongeren terecht komen na wel 8 plaatsingen, slaagt men er – mede dankzij de paarden in – openingen te creëren, met de ambitie te zorgen dat het de laatste plaatsing wordt …

Actiepunten

Deze dialoogdag is zeker geen eindpunt. Verdere actiepunten zijn: het uitbouwen van een zelfstandige koepelorganisatie, een beroepskwalificatiedossier met later terugkoppeling naar de opleidingen, een kwaliteitslabel, verdere financiële ondersteuning vanuit de mutualiteiten en via andere kanalen.
Professioneel uitgewerkte hippotherapie vormt wel degelijk een verrijking in de welzijns- en gezondheidszorg en moet daar een plaats krijgen.