Nieuw dossier: Botulisme 23/10/2018 10:14 2 min

Jaarlijks zijn er uitbraken van botulisme bij vele diersoorten. Het grootste aantal slachtoffers valt onder de watervogels, zoals eenden en ganzen, maar vrijwel alle zoogdieren en vogels zijn gevoelig.

Bij onze grote huisdieren worden de meeste gevallen van botulisme bij het rund aangetroffen: er zijn gevallen bekend waarbij ongeveer alle dieren op het bedrijf gestorven zijn op een paar dagen tot weken tijd.

Bij het paard komt botulisme gelukkig meer sporadisch voor, maar aangetaste dieren lopen een grote kans om te sterven aan de aandoening.

Oorzaak

De oorzaak van botulisme is de productie van gifstoffen of toxines door de kiem Clostridium botulinum. Deze kiem komt wereldwijd voor in de grond en in organisch materiaal, zoals bijvoorbeeld in afgestorven plantenresten of in het slechtste geval, in het ruwvoeder voor onze dieren.

Er zijn meerdere soorten toxines van Clostridium botulinum bekend en ze worden aangeduid met de letters A tot en met G. De toxines hebben hun effect op zenuwcellen en worden daarom neurotoxines of zenuwgiften genoemd. Het effect van deze neurotoxines bestaat uit het verstoren van de communicatie tussen zenuwcellen en spiercellen met een verlamming tot gevolg. De zenuwgiften van Clostridium botulinum behoren tot de meest krachtige toxines in de natuur en worden daarom ook gevreesd als een mogelijk middel in biologische oorlogsvoering.

Het paard is vooral gevoelig voor de toxines A, B en C, terwijl het rund gevoelig is voor de types A, B, C en D. In België wordt het type A zelden aangetroffen. Bij het paard zien we vooral gevallen van vergiftiging door het type B, terwijl bij het rund soms het type C maar vooral het type D sterfte veroorzaakt. Dit kan voor een deel verklaren waarom de uitbraken van botulisme bij het rund zelden of nooit slachtoffers maken bij het paard: het paard lijkt immers minder gevoelig voor de effecten van het type D toxine.

Meer informatie vindt u terug in het dossier over botulisme.

Auteur: Professor Piet Deprez (UGent)

In Beeld
23/10/2018 10:23
Deel deze info: